Kingdom ► Chiến Quốc đại chiến - Triệu Chinh

_ Hôm nọ ngồi đọc 1 số tài liệu quân sự về Xuân Thu - Chiến Quốc mới ngớ người, hoá ra trận tàn sát lớn nhất lịch sử cổ đại Tàu - trận Trường Bình có lẽ là bịa đặt quân số. Thời Chiến Quốc chiến tranh liên miên, kéo dài hơn nhiều lần so với Xuân Thu, nên dù các quân chủ chăm lo phát triển để có dân + tiền đi đánh nhau thì coi như tổng lực lượng không lệch quá nhiều so với thời Xuân Thu, chẳng qua tiền của và nhân lực thay vì xây đình đài lầu các thì đổ vào xây tường thành và đúc vũ khí.

_ Thời Xuân Thu - Chiến Quốc, tuy binh chế mỗi nước mỗi khác, nhưng căn bản vẫn là binh chế từ " Tư Mã pháp " của thời Chu ( Tư Mã là chức quan chưởng quân sự nói chung ) như thế này : 5 người là 1 ngũ, 5 ngũ là 1 lưỡng - lượng ( 25 ), 4 lưỡng là 1 tốt ( 100 ) 5 tốt là 1 lữ ( 500 ) 5 lữ là 1 sư ( 2500 ) 5 sư là 1 quân ( 12 500 ) Tuỳ mỗi nước mà 1 quân có quân số khác nhau có thể từ 10 000 tới 15 000. Thời đó các nước chiến đấu hay dùng chiến xa làm đơn vị, 1 chiến xa kéo theo khoảng 50 lính đi bộ phía sau, nên các chư hầu cỡ lớn gọi là ngàn thừa quốc gia vì họ tối đa có thể huy động cả nước quân số 50 000 lính ~ 1 000 chiến xa. Ở đây tam quân là chia đại khái, một quân sẽ có 12 500 người là " đủ số" nhưng thường sẽ có nhiều hơn gồm cả đinh tráng bị trưng đi làm dân phu, lúc cần có thể tham chiến phụ, tất nhiên 99% lính trong quân là trưng tập từ lãnh địa phân phong của các sĩ, phu, khanh tộc. Chư hầu lớn cỡ Tề, Tấn, Tần, Sở thì về quy chế có tam quân, các chư hầu nhỏ hơn như Tống, Vệ, Trịnh thì có 2 quân, các tiểu bang thì chỉ có 1 quân.

_ Trận đại chiến Thành Bộc quyết định ngôi bá chủ giữa Tấn và Sở gồm ... 2 vạn người mỗi bên, tổng 4 vạn, từ đấy mở ra 100 năm tranh bá Tấn - Sở. Dân số nước Tấn lúc cực thịnh là khoảng 4 triệu, chiếm 1/4 toàn bộ chư hầu, và họ cũng chỉ là 1 500 thừa quốc gia.

_ Giờ tính Chiến Quốc 3 nhà phân Tấn : Triệu Nguỵ Hàn, cứ cho là mặc dù chiến tranh nảy lửa, coi như dân số nước Triệu tăng gấp 2 ( do chiếm được thêm nước Đại ở phía bắc, Trung Sơn ở phía đông - 2 nước Nhung Địch ) thì cũng chỉ cỡ 3 - 4 triệu là nhiều. Với trình độ sản xuất thời đó ( 1 năm 1 vụ trồng hạt kê xen kẽ đậu tương, chưa có tiểu mạch như thời Hán ) hệ thống đường xá lạc hậu, vận tải khó khăn, thì nước Triệu có nuôi nổi 45 vạn thanh niên lao động chiếm 1/8 dân số đem đi phục vụ chiến tranh không ? chưa kể trận này kéo dài hơn 1 năm với nhiều giai đoạn, kéo dài qua cả thời điểm gieo cấy lương thực, tức là coi như chỉ có 20 vạn người cũng là thiếu đi không ít hơn 1/3 sức lao động toàn quốc, xây kho lương, tích trữ, vận tải, xây thành trong núi etc. Nói thật mình cực kỳ nghi ngờ con số 45 vạn người tham chiến trong sử Tàu, phải chăng là do nhà nho thời Hán vì bêu xấu bạo Tần nên chém gió, vì thời Xuân Thu - Chiến Quốc sử gia họ viết sử chiến tranh rất khái quát và sơ hở, không có con số cụ thể, chỉ có thể tính quân số theo đơn vị là quân, mỗi quân do 1 - 2 khanh sĩ chỉ huy, càng nhiều quốc gia và khanh sĩ thì càng nhiều quân đoàn, thế thôi chứ ko có sử nào cùng thời ghi lại con số 45 vạn cả.

 

Vẫn update ở fanpage bác ơi

 

Fanpage của bác là gì vậy ạ?

 

Bài viết hay lắm. Lập luận khá chắc chắn và có dẫn chứng cụ thể rõ ràng. 1 like cho bạn

 

^^ má sử trung quốc nắm rõ vậy pa :v

https://www.facebook.com/Mypapaisdemon
đây bác á

 

_ Thực ra lúc đầu tuy mình không tìm hiểu gì nhiều, sử Tàu cũng biết rất ít, nhưng vì trận này quá nổi tiếng do là sự kết hợp cả nghệ thuật quân sự lẫn ngoại giao - kinh tế nên dù ko tin cũng chỉ ngờ ngợ. Thương binh phạt giao, thứ phạt binh, hạ công thành cả 3 cái đều có trong chiến dịch này. Trận này đánh xong, nước Triệu từ cực thịnh đứng đầu Tam Tấn, về cơ bản trong 7 nước Chiến Quốc chỉ kém có Tần, biến thành suy thoái và ko thể gượng dậy nổi. Nhưng sau khi đọc 1 số thống kê hộ khẩu và nhân khẩu thời Tần thì mình bắt đầu thấy nghi ngờ. Thời Tần vì biến pháp Thương Ưởng nên rất nghiêm ngặt trong thống kê số hộ, con trai nhập quan ( 20 tuổi ) ko tách hộ thì bị phạt nặng. Tần từ số hộ đó sẽ thống kê nhân khẩu và thu thuế, chinh lao dịch và chinh quân nên làm cực kỳ nghiêm ngặt. Theo con số không đầy đủ, Tần sau khi thống nhất 7 nước, lúc cực thịnh cũng chỉ có 20 triệu người, từ đó suy ra Triệu cùng lắm 3 triệu mạng, 1 hơi kéo ra 45 vạn ( gần nửa triệu ) đàn ông đi đánh nhau rõ ràng là điều không tưởng, dù Tần bá đạo như vậy cũng ko làm nổi chưa nói tới vấn đề kinh tế - lương thực hậu cần. Thời Xuân Thu - Chiến quốc, người ta vẫn tuân theo binh chế nhà Chu, 1 quân 12 500, 1 lần chỉ mang đi 1 - 3, nhiều là 5 quân ~ 5 vạn là cực hạn không đơn giản là do lễ pháp, mà chính là do vấn đề kinh tế yếu kém ảnh hưởng, thì lấy đâu ra 45 vạn, nghi ngờ là 4,5 vạn đầu hàng bị giết thì đúng hơn. Thời chiến quốc sát phu nhiều nhất là Tần, nhưng cũng chỉ đồ thành vài ngàn, sát phu 1 2 vạn là nhiều, 1 hơi giết gần 5 vạn cũng là chấn động toàn thiên hạ rồi.

 

mang tiếng đánh nhau triền miên thì chỉ có các trận đánh nhỏ lẻ , còn đại chiến lên đến ~40v thì quốc gia phải tích góp vài năm mùa màng bội thu chứ đâu phải nói đánh là đánh đâu bạn.
Bạn chưa tính đến việc muốn thôn tính nước khác , nếu so sánh cách tính như bạn nói thì 40v so với 3tr chẳng là gì cả , quân lương thì dùng cho đại chiến là chính chứ đâu phải những trận giao tranh nhỏ lẻ ở biên giới
Để huy động 1 số lượng quân lớn thì người ta còn tính tiềm lực quốc gia , thắng được gì chứ đâu phải nói đánh là đánh

 

_ Đầu tiên bạn phải biết phương pháp tiến hành chiến tranh thời cổ đại nó như thế nào đã rồi hãy nói. Thời Xuân thu chiến quốc các nước tổ chức quân đội tiến hành chiến tranh theo mùa. Bởi vì sản xuất rất kém phát triển, 1 năm chỉ cày cấy 1 vụ hạt kê vào mùa xuân tuyết tan, tới mùa thu thu hoạch xong thì nghỉ để cỏ mọc gọi là dưỡng đất, hết mùa đông thì lặp lại ( phải nghỉ vì họ chưa có lúa mạch, cũng chưa biết ủ phân làm giàu đất ). Như vậy mùa tác chiến chỉ có 2 : mùa thu - đông, hoặc sau xuân - đầu thu, thời gian chỉ có 3 - 4 tháng khoảng cách.

_ Tại sao không thể tác chiến vào các mùa khác ? đó là vì quân đội gần như hoàn toàn do nông dân trưng tập tạo thành, chỉ có cưc kỳ ít ỏi quý tộc tư quân là lính chuyên nghiệp. Với thành phần như vậy, việc đồng áng liên quan tới lương thực của cả 1 năm không thể lỡ, nên bắt buộc phải dừng chiến khi vào mùa cày cấy cho lính về làm ruộng. Ngoài ra, do đặc thù kinh tế kém, lương thực ít, việc tác chiến vào mùa đông gần như không có vì đòi hỏi quân đội dinh dưỡng tốt ăn uống đầy đủ, có tích trữ cỏ khô cho ngựa, củi lửa sưởi ấm, tức là bên thủ hoàn toàn chiếm ưu thế nhờ thành quách công sự, bên công tốn gấp 10 lần lực lượng mới có thể tiến hành. Như vậy chỉ còn khoảng 4 tháng từ khi hết vụ xuân tới đầu thu là phải về, tính cả thời gian di chuyển thì chỉ còn 2 tháng tác chiến ...

_ Với thời gian như vậy, việc công - vây thành là siêu khó, chỉ có tác chiến gần biên giới phe mình mới vây thành được, và phải có vận lương đầy đủ, tiêu tốn gấp nhiều lần bình thường ( vận tải đường xa, nuôi lính không cày cấy số lượng lớn etc ). Tiếp là bên thủ cũng chẳng thể từ đâu đào lên công sự rồi thủ lâu dài, mà phải dựa vào các thành trì cứ điểm lớn, có ruộng nhiều để tích lương từ đó phòng thủ. Tóm lại tức là các cửa ải hiểm yếu sẽ ít quân thủ, các thành lớn mới có nhiều quân.

_ Tiếp là các quốc gia còn chưa có động tác tu cầu đường phục vụ quân sự, hoặc xây kho bẩm cỡ lớn phục vụ quân sự như hiện đại, nên phải hoàn toàn dựa vào kho trong các đại thành lớn, tích lương từ các khu nông nghiệp phụ cận, việc vận lương xa ngàn dặm là hầu như không có, tác chiến toàn dựa vào tại chỗ dự trữ. Và với trình độ như vậy thì bạn nghĩ họ tổ chức nổi vận lương ăn uống cho 45 vạn người ? kinh đô Hàm Đan của Triệu là đại thành, xung quanh đồng ruộng màu mỡ mà cũng chỉ có 5 vạn hộ 50 vạn người tại chỗ ăn lương, giờ vận lương cho 45 vạn người ăn không ngồi rồi tới khu Trường Bình thì có quốc lực gấp 5 lần Triệu cũng chịu không nổi. Tỉ lệ đi lính của các quốc gia nông nghiệp không bao giờ vượt quá 1/20, tức là 100 người có 5 người bị trưng tập đi lính, thua chết mới trưng tập thêm, vì lý do vận lương, đồn trú etc. Không phải cứ có đàn ông 15 tuổi trở lên 60 trở xuống hô 1 cái là có thể vác nông cụ vũ khí ào ào tiến lên như trong film hay tiểu thuyết đâu, ngay cả các quốc gia du mục tiếng là toàn dân giai binh, cũng chỉ có tỉ lệ 1/10 là có thể tác chiến hiệu quả.

_ Tổng kết từng đấy thứ, kết hợp với địa hình khu vực Trường Bình vốn là núi non hiểm trở, ở giữa tuy có thung lũng và sông nhỏ nhưng đất đai cằn cỗi không có quy mô lớn thành ấp, có thể kết luận là Triệu và cả Tần hoàn toàn không thể tác chiến cỡ lớn thời gian dài, càng là không có chuyện Triệu " tích sức " rồi đem những 45 vạn người đi chỉ để phòng thủ, họ còn phải vận lương từ Hàm Đan tới thì đủ rõ khu vực Trường Bình không hề có điều kiện kinh tế để nuôi đại quân cả 2 bên.

_ Theo ngu ý của mình, Trận Trường Bình là Tần công, Triệu thủ, Triệu bị mất 9 đại ấp ở Hà Đông ( thung lũng dẻo Thái Nguyên ) nên bị ép lùi lại thủ ở Trường Bình - tương ứng với mũi trung quân của Tần Bạch Khởi. Triệu có lẽ là huy động 5 vạn người, Tần cũng không ít hơn 3 vạn, Triệu vận lương từ Hàm Đam tới, Tần vận từ Hà Tây tới ( Khu Lạc Thuỷ ở phía nam Tấn Dương aka Thái Nguyên, phía Đông Bắc Hàm Dương, cách 1 con sông Hoàng Hà ) 2 bên lập trại đối chiến nhiều tháng, vận dụng đủ mọi thủ đoạn cuối cùng Triệu bại, bị Tần thịt sạch 5 vạn tù binh.

p/s: nếu không tin chiến tranh thời Xuân Thu - Chiến Quốc nó " chậm " tới mức nào có thẻ tham khảo Tấn Văn Công làm sao xưng bá, ông này giữ sức 5 năm mới 1 lần chiến mà định bá, thời Chiến Quốc quanh năm chiến loạn lấy đâu ra thủ đoạn tích sức như bạn nói.

 

Nội dung trong chap mới có đoạn các tướng còn lại bàn kế sách đối phó với tình hình hiện tại, chính bởi Vương Tiễn đột ngột bỏ đi nên mới ra cơ sự như vậy.

Vương Bí vốn là bậc thiếu niên tài năng vừa tự tin, can đảm nhưng không thiếu cẩn trọng, bản lĩnh đủ để làm bất cứ điều gì nhưng ít hành xử nằm ngoài tưởng tượng, hắn đưa ra một kế hoạch dẫn dụ và đương đầu trực tiếp quân Lý Mục.

Mông Điềm thì vốn là kẻ biết trước biết sau, tiểu cục không ảo diệu nhưng đại cục thì quan thấu, bảo hắn thảo ra một hảo kế thì cả đời chắc không có, nhưng đưa ra sách lược thì nhắm mắt một cái là ra ngay, hắn đóng góp ba lựa chọn cho toàn quân, đó là một - chia quân, một nửa phòng thủ, một nửa tiến công, hai - tử thủ ở Liệt Vĩ, ba - rút quân lui về

Hoàn Kỵ thị lại là một bậc kỳ nhân dị sĩ, ỷ có trực giác nhạy bén mà suy nghĩ vô cùng quyết đoán, không làm thì thôi, có làm thì làm tới cùng, không nửa vời, không lưỡng lự, hắn đưa ra ngay lựa chọn thứ tư - bỏ thành Liệt Vĩ và dồn đánh Nghiệp thành cho kỳ được thì thôi

Cuối cùng, nhân vật chính Tín, trong buổi họp ngoài việc đưa mục quang ngơ ngác đi hết chỗ này chỗ nọ thì không làm gì khác.

 

cách tính của bạn chỉ áp dụng trận đánh nhỏ lẻ chứ không nói đến đại chiến liên quan đến vận mệnh của mỗi nước . Nếu bỏ qua khó khăn 2 bên đều phải chịu thì Tần phải mang >3 lần quân Triệu thì mới nói đến chuyện đánh Triệu.
Còn về lương thực thì hiếm lắm mới có 1 lần dùng đông quân như vậy lên Triệu có thể chịu được vài năm , hơn nữa đánh nhau có phải mang hết người ra 1 trận đâu , còn luân phiên làm lương thực vẫn được cơ mà.

Bạn thử đếm xem trong Chiến quốc thất hùng thì được bao nhiêu trận dùng đến số lượng quân 2 bên lên đến >40v.Chiến tranh liên quan đến tiềm lực quốc gia lên đâu phải cứ hơi 1 tí là lại mang đại quân đi đánh , sức nào chịu cho lại.
Nếu nói về chiến tranh thời này thì cái khó duy nhất là " thông tin " ,còn lại đều khổ như nhau chứ có cái gì nữa , Tần gặp thời thì thống nhất Trung hoa.

về thành trấn thì mình không lắm rõ số người lắm nhưng 1 thành lớn chắc cũng phải >1v người , nếu mang số lượng vài vạn đi đánh mà gặp thành nào tử thủ thì chắc không bao giờ biết chiếm được thành

 

Vụ 40 vạn tưởng ai cũng biết là chém gió rồi chứ? Hồi xưa cách thức dự trữ thức ăn nó không như bây giờ, hiệu năng nông nghiệp kém, cách phòng trừ sâu bọ nói chung là hên xui. Chả phải tự nhiên bọn nó mất mùa 1 phát là rủ nhau chết đói. Đòi trữ lương thực mấy năm, bộ xài hóa chất bảo quản thực phẩm của bánh trung thu à? Ngay cả con trâu con bò thời cổ nó cũng ốm đói lùn tịt chết bỏ chứ chả phải to khỏe kéo 1 ngày 1 thửa ruộng như bây giờ đâu mấy ông tướng.

Đọc sử mà cứ khoái nghe chém gió, éo quan tâm logistic thì nói sao chả dc. Còn chuyện đánh thành thì khỏi nói luôn, tự về nghiên cứu, chả ai rảnh mà giải thích như ELI5 trên reddit đâu.

 

chắc Tiễn đã bí mật điều động 1 đội quân vượt Ngũ hành Sơn, rồi nhân lúc 2 phe còn đang ngơ ngác đánh thẳng vào Nghiệp Thành rồi

 

Mình xin phép góp ý, à mà thớt đang bàn về cái gì thế này?

 

_ À mình chém gió tí thôi, cùng bối cảnh truyện :)

_ Chiến quốc nó gọi là chiến quốc, là bởi năm nào cũng chiến loạn, chiến tranh xảy ra liên miên tới sử ghi còn chẳng hết chỉ có thể ghi lại các trận siêu đại chiến cỡ 1 quân 12 500 người mỗi bên trở lên, rất khác với Xuân Thu cả chục năm có một vài trận chiến. Tần xuất chiến tranh của Chiến quốc là cực kỳ nhiều, hầu như tất cả các nước đều đánh các nước bên cạnh chiếm đất chiếm dân, nên nó mới gọi là chiến quốc. Với tần xuất như vậy thì muốn ngừng chiến làm giàu cũng khó, tiềm lực đâu ra :)

_ Đại chiến là khó xảy ra do vận tải và hậu cần gặp khó khăn khi có quá nhiều quân đội tập trung ở 1 khu vực nhỏ, chứ các trận va chạm nhỏ vài ngàn người, đánh trong vòng 100 dặm thì kể làm gì ... Thời Tống, dân số 100 triệu, là vương triều giàu có nhất trong lịch sử Tàu, quân số của Tống lên tới 100 vạn quân thường trực, 70 vạn cấm quân ở Biện Kinh Khai Phong, 30 vạn Tây quân ở Tây An, bạn tính xem tỉ lệ bao nhiêu ? 1/100 còn thấp hơn các vương triều khác. Tuy vậy họ cũng chẳng thể tiến thêm 1 bước nào lên phía bắc, quân phí 1 năm tốn mất một nửa ngân sách ... Đó là cái giá của việc tập binh chuyên nghiệp số lượng lớn. Tống đánh Tây Hạ tụ tập 15 vạn người chia 3 cánh đi theo 3 hướng qua các cứ điểm, cuối cùng bị kỵ binh Tây Hạ đánh bại từng cảnh phải rút về, Tống không phải ko muốn tụ tập 1 lần mà là vì mỗi khi tụ lại Tây Hạ lại lùi, quân Tống ở lâu thì ko có gì ăn phải chia ra, Tây Hạ mới quay lại đánh từng cánh ... Thế mới thấy việc hậu cần, vận tải, tiếp lương nó ảnh hưởng lớn tới chiến tranh ntn.

_ Tần chẳng cần đông hơn nhiều Triệu mới đánh thắng được Triệu, thực tế người Tần còn ít hơn người Nguỵ và ít hơn Triệu nhiều, quân số cũng ít hơn, nhưng kỷ luật và trang bị của Tần là nhất trong 7 nước, nhất là tinh thần liều mạng thì vô địch, đó mới là căn bản khiến Tần thắng Triệu.

_ Ngày xưa bên Tàu, 1 cái làng 100 hộ họ cũng xây tường đất bao quanh gọi là ấp. Thế mới có việc Yên đánh Tề chiếm .. 70 thành của Tề, thành tuy phân lớn nhỏ nhưng chắc chắn là có tường 4 mặt Về việc bạn nói thành 1 vạn người bị 4 vạn vây công đó là chuyện bình thường vì 1 vạn dân chỉ kiếm ra tầm 1-2000 đinh tráng thủ thành, so với 4 vạn người tấn công là quá yếu, tới Chiến Quốc thì các kỹ thuật công thành vũ khí lạnh đã khá tiến bộ rồi nên với 4 vạn người đánh 1 ấp 1 vạn không khó, khó là kiếm đủ lương nuôi 4 vạn cái miệng ở 1 khu vực nhỏ hẹp quanh thành, khó là chiếm thành khi bên mình chưa hết lương phải lùi

 

Cái vụ sử tàu chém gió phóng đại thì mình tin. Cái việc hậu cần vận lương trong chiến tranh thì chưa bao giờ là đơn giản cả. Thời cổ đại càng khó, khổ hơn. Lương thực chuyển đi đến nơi chắc chỉ còn lại vài phần vì bị tiêu hao bởi chính đội vận lương. Thế nên 1 thằng lính chiến chắc phải đi cùng vài thằng hậu cần. Thế nhưng trận Trường Bình theo ý kiến riềng thì con số tầm 5 vạn mỗi bên của cậu đưa ra là hơi nhỏ (Dù mình nghĩ chắc cũng chả đến 40 vạn). Hãy xét thêm những yếu tố sau:
- Quân Liêm Pha lúc đầu giữ ải không đông đến thế. Cái số "40 vạn" là sau này Triệu Quát đem thêm binh cứu viện mới tới số đó (Dù chưa chắc đạt tới số 40 vạn). Vì vậy cái giai đoạn 1 năm giằng co quân số 2 bên chưa đến mức lớn như ở mấy trận đánh cuối. Lượng quân triệu ăn không giữ thành không đên cái mức "40 vạn" đâu
- Liêm Pha có cho xây kho tích lương để đánh lâu dài. Đến giờ vẫn còn tìm thấy dấu vết. CHứng tỏ quân Triệu có chuẩn bị để đánh dài lâu.
- Như mình nói ở trên 1 lính chiến đi kèm vài phu hậu cần. Số người Triệu chết trong trận này liệu bao gồm bao nhiêu % phu hậu cần?
- Trận chiến này khiến cho nước Triệu kiệt quệ, không đứng dậy nổi vào sau này nữa. Tức là nó đã diệt phần lớn quân và chắc cũng phải tầm 50% người trong độ tuổi có thể chiến đầu của Triệu. Thế nên về sau khi Liêm Pha thủ hàm đan, triệu gần như không còn đủ quân để ra đánh nữa. Trận tử thủ Hàm Đan này chính là thua thì coi như mất nước. Quân gom góp được ở bất cứ đâu cũng phải đổ về thủ. Kể cả quân đồn trú biến giới chắc chắn cũng bị cắt giảm tối thiểu.

Từ những điều trên theo suy đoán của mình thì trận chiến này có thể nếu Triệu có tầm gần 8~9 vạn quân chiến đầu, hơn 20 vạn quân hậu cần. Và nếu số này bị bắt và giết hết thì con số hơn 30 vạn người bị giết là có thể xảy ra. Thế nên 45 vạn quân có thể là phóng đại, nhưng con số bị giết thực hoàn toàn có thể lên tới 25~30 vạn.

 

Hồi nhỏ thì nghe sao biết vậy, sau này đọc sách thì ta cứ hay ước chừng số quân ~1/3, mặc định là số quân sử ghi là đếm luôn đội hậu cần với công binh.
Nói cách khác thì số quân chính quy << số lượng tử thương là hoàn toàn có khả năng, tuy nhiên tỉ lệ 5/40 thì có vẻ hơi thấp trong điều kiện Triệu đánh sân nhà. Mình nghĩ con số thể vào khoảng 5v quân chính quy 5v quân dự bị, thêm vào hậu cần công binh lên tầm 20~25v ở Trường Bình là quá đủ để đánh sập quốc lực 1 nước thời chiến quốc rồi, 40v thì đã chẳng có quân mà thủ Hàm Đan.

 

vụ trường bình nói mãi từ đẩu đâu rồi
cỡ Xích Bích, Tào Tháo chỉ có 40v là căng đét, thêm 20v quân Viên Thiệu và đám le ve sát nhập vào là 60v rồi tố lên 100v.

Thời Chiến Quốc phang nhau liên miên lấy đâu ra 40v để giết

 

Thời Minh đã thống nhất + không phải phòng thủ phía Bắc mà gom cũng được có 50-60v đi đánh Tĩnh Nan thời Tào Tháo hack đâu ra 100v giờ

 

Vậy mới nói. Cái gọi là chiến quốc quy mô = cái móng chân của bọn sau này. Triệu cùng lắm to = 1 cái tỉnh của nhà Minh mà đòi bón cho ra 40 vạn, hư cấu à?

 

thời Hán Sở còn khốc liệt hơn. Trong có vài năm mà bao nhiêu cuộc chiến quy mô quốc gia, lật bao nhiêu vua