TT-Không còn ai nhớ Tương Bình Hiệp?

Từ hơn 300 hộ làm nghề và gần 10 cơ sở sản xuất lớn trong những năm 1945 - 1975, làng nghề sơn mài Tương Bình Hiệp (Thủ Dầu Một, Bình Dương) giờ chỉ có vài ba xưởng như Thanh Bình, Tư Bốn… còn bám trụ với nghề.


Đường dẫn vào làng nghề sơn mài Tương Bình Hiệp - Ảnh: THÙY LINH

Dù có treo biển "Làng nghề sơn mài truyền thống Tương Bình Hiệp - vào 500m" nhưng hỏi thăm làng nghề ở đâu, nhiều người dân sống quanh đó lắc đầu nguầy nguậy.

"Không bán được nên dẹp hết"
Ở xưởng Tư Bốn - một trong những xưởng sơn mài lâu đời nhất ở làng nghề sơn mài Tương Bình Hiệp, đa số nghệ nhân đều đã già.

Chú Bảy (60 tuổi) chia sẻ với Tuổi Trẻ Online, bây giờ các bạn trẻ có sức khỏe thì đi làm công ty, xí nghiệp.

Chưa kể trong tình hình kinh tế khó khăn như hiện nay, nhiều nhân công trong xưởng đã không chịu nổi sức ép mà bỏ nghề tìm đến các công việc khác.

Thành thử chỉ có những người làm nghề lâu năm như chú mới bám trụ lại.

Nghệ nhân Tư Nẹo (51 tuổi) kể hơn 10 tuổi, ông đã đi theo các anh chung xóm học làm sơn mài. Hồi xưa ở Tương Bình Hiệp có mười nhà thì làm nghề hết mười. Nay không bán được nên người ta dẹp hết, chỉ ở những xưởng lớn có đơn đặt hàng mới tồn tại nổi.

"Giờ để các bạn trẻ yêu và muốn làm nghề là rất khó. Nhỏ nhỏ cỡ con tôi đâu chịu làm nữa", chú nói.


Bên trong một xưởng sơn mài ở làng Tương Bình Hiệp - Ảnh: THÙY LINH

Đề án đến đâu rồi?
Dầu vậy, những nghệ nhân già của làng cho biết họ vẫn ở đó, giống những chiếc bật lửa, sẵn sàng thắp lên tình yêu sơn mài cho người trẻ.


Cô Chín (65 tuổi) sinh ra trong một gia đình có ba thế hệ làm sơn mài nên tình yêu với sơn mài luôn cháy trong tim cô. Cô nói cô vẫn làm nghề là để "giữ gìn sơn mài, cũng là giữ vẻ đẹp tỉ mỉ của người Việt".


Cô Chín (phải) ở cơ sở sơn mài mỹ nghệ Tư Bốn - Ảnh: THÙY LINH

Hiện dẫu không nhiều thì vẫn có những nghệ nhân trẻ đang cố gắng giữ nghề cha ông. Anh Đạt (25 tuổi) là một trong số đó.
Năm 2016, nghề sơn mài ở Tương Bình Hiệp có tên trong Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia cần được bảo tồn, phát huy.

Vài năm trước, tỉnh Bình Dương còn công bố cả đề án bảo tồn và phát triển làng nghề sơn mài Tương Bình Hiệp kết hợp du lịch.

Không biết hiện đề án được đến đâu rồi? Chỉ biết khung cảnh làng nghề hiện thời khiến không ít người sốt ruột. Biết đến bao giờ Tương Bình Hiệp mới chạm được vào "vàng son một thuở" như hơn nửa thế kỷ trước?





Một số sản phẩm được trưng bày ở làng sơn mài truyền thống Tương Bình Hiệp - Ảnh: THÙY LINH

Vàng son ơi, vĩnh biệt
Nghề sơn mài Tương Bình Hiệp được bắt nguồn từ thế kỷ 18.

Sau năm 1930, một số sinh viên Trường cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương (nay là Trường đại học Mỹ thuật Việt Nam) như Trần Văn Cẩn, Phạm Hậu, Nguyễn Gia Trí, Tô Ngọc Vân… cùng nghệ nhân Đinh Văn Thành nghiên cứu thành công loại sơn cánh gián mài được với nước, góp phần khai sinh nghề sơn mài.

Kỹ thuật này lan nhanh khắp nước, vào tận Bình Dương. Ở đây có sẵn Trường Mỹ nghệ thực hành Thủ Dầu Một - một trong những cơ sở có tiếng thời đó, sản sinh ra một lớp họa sĩ, nghệ nhân sơn mài tài năng như Châu Văn Trí, Trương Văn Thành, Nguyễn Thanh Lễ, Nguyễn Văn Yến, Năm Thương…

Những điều đó góp phần thúc đẩy nghề sơn mài ở Tương Bình Hiệp phát triển rực rỡ, nhất là giai đoạn từ 1945-1975.

Lúc đó, ở đây có nhiều xưởng sơn mài có tiếng. Lớn thì có Thành Lễ, nhỏ hơn có Lương Định Của, Trần Hà, Sông Gianh, Lai Leaux, Hồ Hữu Thủ…



Sơn mài Bình Dương mà chủ yếu là sơn mài Tương Bình Hiệp ngày ấy xuất khẩu sang cả thị trường châu Âu.

https://tuoitre.vn/khong-con-ai-nho-tuong-binh-hiep-20240724204423703.htm

 

Ko theo kịp thời đại thì bị thui chột thôi, biết sao đc . Tất yếu của lịch sử

 

mắc như quỷ ai mà mua

 

Này thấy bán cho du khách nó mua về kỉ niệm chứ dân ai mà mua

 

What

 

Mẫu mã hơi bị... xưa . Nhưng lại ko quá xưa .

 

tầm này phải vẽ hình waifu husbando alime chúng nó mới mua chứ vẽ áo dài khăn đóng flop dập mặt

 

Who

 

2015 lên BD thì đã thấy mấy làng nghề điêu linh. Năm nay lên thì không thấy nữa.

 

Theo hình trên thì cũng đâu phải cái gì cổ quá hay ko hợp thời đâu ? đồ đó đẹp phết mà năm hết tết đến mua 1 vài cái để bày, cắm hoa cũng ổn mà, mà ko phải hàng bán đc quanh năm, ít nhất là cho dân mình, với chắc cũng đắt

 

Cứ thủ công. Ko chịu hiện đại hóa, công nghiệp hóa để giảm giá thành. Ko làm hình ảnh, ko quảng bá. Thì phải bị đào thải thôi chứ sao giờ

 

Chết ở sân nhà.

 

Chắc giá đâtthôi chứ thấy mấy cái kia dân mua đầy mà

 

Phải nâng giá lên gấp 100 lần hiện tại. Thay vì làm đại trà như hiện nay thì một tháng làm 1 món thôi. Đầu tư đội ngũ quay một phim tài liệu nói nó vì sao quý, cần nhiều kĩ năng thế nào, đưa mấy ông già bà cả ra làm, kết phim là hình ảnh một anh thanh niên học nghề 10 năm rồi nhưng chỉ mới đc rửa, sơ chết vật liệu nhưng tràn đầy niềm tin hai mươi năm nữa sẽ có sản phẩm do chính mình làm. Kết phim.

 

Sai nhé. Thủ công vẫn có thể làm giá cao được. Vấn đề là phải làm sao tôn được giá trị lên (bô). Như nhật bản ý. Nhiều cái không cần giá trị sử dụng nhưng vẫn có giá thành cao

 

Đọc tiêu đề cứ tưởng một loại tương chao thơm ngon đã thất truyền, hoá ra là sơn mài

 

Giờ phải ôm cả làm gốm sứ kiêm vẽ vời chứ mỗi vẽ sơn mài thì phèn

 

làm ăn nhỏ lẻ thì chịu thôi, tàu nó đầy làng nghề truyền thống vẫn sống tốt, chả cần bán sản phẩm nhiều, cứ phục vụ ăn theo du lịch là đc

 

Tương Bình Hiệp nhiều quán nhậu đồng quê ngon lắm

 

Nhà nước hỗ trợ phát triển nữa.