TP - Giật mình, 70% sinh viên công nghệ thông tin thiếu kĩ năng thực hành

TP - Công nghệ Thông tin (CNTT) đang là ngành học tăng trưởng nóng trong giáo dục đại học (ĐH) thời gian qua. Tuy nhiên, khảo sát gần đây chỉ ra, 70% sinh viên ngành CNTT tốt nghiệp thiếu kĩ năng thực hành.

Ông Đỗ Thanh Bình, Giám đốc hợp tác quốc tế Hiệp hội Phần mềm và Dịch vụ CNTT Việt Nam (VINASA) cho biết, có khoảng 1,5 triệu nhân lực trong ngành CNTT đang hoạt động tại Việt Nam, trong đó, khoảng 500.000 kĩ sư được đào tạo bài bản.

Theo ông Bình, Việt Nam đào tạo thêm khoảng 50.000 nhân lực CNTT/năm, nhưng trong số này chỉ có khoảng 30% sẵn sàng làm việc khi ra trường, còn lại 70% vẫn phải thông qua quá trình đào tạo, các khóa học để rèn giũa các kĩ năng thực hành trước khi tham gia vào dự án thực tế.

Một khảo sát của Bộ Công Thương cho thấy, các doanh nghiệp công nghệ thông tin ở Việt Nam đang có những nhu cầu cụ thể về quản trị dự án công nghệ, dữ liệu lớn (big data), trí tuệ nhân tạo (AI), đặc biệt là gen AI (trí tuệ nhân tạo tạo sinh) và đào tạo về an ninh mạng.

Tại Việt Nam, Chính phủ đặt mục tiêu đến năm 2030, ngành CNTT sẽ đóng góp 20% GDP và cần 1,5 triệu nhân lực. Các lĩnh vực như AI trong y tế, fintech (công nghệ tài chính), và smart city (thành phố thông minh) sẽ là động lực chính. Ví dụ, dự án thành phố thông minh tại Thủ Đức (TPHCM), dự kiến cần 50.000 chuyên gia CNTT trong 5 năm tới. Các vị trí về CNTT được tuyển dụng nhiều nhất tại Việt Nam, gồm: lập trình viên Back-end chiếm trên 12%, lập trình viên Full-stack trên 10%, lập trình viên Front-end gần 9% và nhân viên bảo mật mạng gần 17%.

Về nhu cầu nhân lực dài hạn, theo ông Đỗ Thanh Bình, 38% nhân lực công nghệ thông tin cần có kĩ năng STEM (Khoa học, công nghệ, kĩ thuật, Toán học), tức là các môn học về khoa học kĩ thuật. Trong giai đoạn 2025-2030, Việt Nam cần thêm khoảng 1 triệu nhân lực lĩnh vực CNTT để đáp ứng được nhu cầu bùng nổ công nghệ ngày nay. Bên cạnh đó, 25% sinh viên CNTT tại Việt Nam cần kĩ năng tự học để đáp ứng vấn đề thay đổi công nghệ.


Phòng thí nghiệm Công nghệ kĩ thuật cơ điện tử tại Trường ĐH Công nghệ phục vụ việc học tập, thực hành, nghiên cứu của sinh viên và giảng viên. (Hình ảnh mang tính minh họa, ảnh: USTH)

Ông nhấn mạnh, bên cạnh chú trọng đào tạo kĩ năng cứng cho sinh viên, việc đào tạo kĩ năng mềm cũng rất quan trọng. Trước hết là về tư duy phân tích. “Nhiều lãnh đạo doanh nghiệp đánh giá sinh viên khi ra trường còn có phần bị động khi được giao một nhiệm vụ, dự án, sản phẩm. Sinh viên cần có tư duy, kĩ năng phân tích để giải quyết được các vấn đề trong công việc, cần có hiểu biết về kĩ thuật, kĩ năng học nhanh”, ông Bình nói.

Cần đánh giá công bằng

Trước những đánh giá của VINASA, PGS.TS Nguyễn Phong Điền, Phó Giám đốc ĐH Bách khoa Hà Nội khẳng định, con số 70% vẫn phải thông qua quá trình đào tạo, các khóa học để rèn giũa các kĩ năng thực hành trước khi tham gia vào dự án thực tế dễ gây hiểu lầm và hoang mang. Ông Điền phân tích, việc bổ sung văn hóa doanh nghiệp cho người mới tốt nghiệp là bình thường, khó có thể nói đó là quá trình đào tạo hay khóa học kĩ năng thực hành. Cần có sự phân biệt rạch ròi giữa bổ sung các kĩ năng chuyên môn và kĩ năng mềm theo yêu cầu của văn hóa doanh nghiệp.

Tại ĐH Bách khoa Hà Nội, sinh viên học hệ cử nhân ngành Công nghệ Thông tin phải đi thực tập từ năm thứ 2 đến năm cuối bao gồm thực tập nhận thức. Họ đến doanh nghiệp làm công việc đơn giản như công nhân để trải nghiệm trong thời gian ngắn. Năm thứ 3 là thực tập kĩ thuật, sinh viên làm việc với bộ phận kĩ thuật để trải nghiệm qua môi trường thiết kế, chế tạo. Ở giai đoạn này, sinh viên có thể chuyển đổi kiến thức được học thành những hình dung thực tế.

Năm cuối, là thực tập tốt nghiệp sau khi đã học hết các học phần đào tạo chuyên môn. Khi đó là bước sinh viên trải nghiệm ra thực tế, có kiểm tra đánh giá năng lực. Đối với hệ đào tạo kĩ sư (sinh viên học 5 năm tương đương khung đào tạo thạc sĩ), sinh viên còn có 6 tháng thực tập tại doanh nghiệp để làm đồ án vào năm thứ 5. Do vậy, ông Điền cho rằng, cần phải có cái nhìn công bằng hơn khi đánh giá chất lượng đào tạo của trường ĐH.

GS.TS Chử Đức Trình, Hiệu trưởng Trường ĐH Công nghệ, ĐH Quốc gia Hà Nội cho rằng, nhận định của VINASA khó kiểm chứng nhưng cũng không quá ngạc nhiên. Vì số lượng các trường đào tạo ngành CNTT quá nhiều, nếu xét ở góc độ điểm chuẩn đầu vào trải đều từ các trường nhóm cao đến thấp. Nhưng ông Trình khẳng định, có thể yên tâm về chất lượng của các trường đào tạo về CNTT ở nhóm dẫn đầu.

Ví dụ, Trường ĐH Công nghệ đang đào tạo 4 ngành CNTT là Kĩ thuật máy tính (khối kiến thức thực tập và tốt nghiệp chiếm 13/150 tín chỉ đào tạo); ngành CNTT (khóa luận tốt nghiệp chiếm 10/151 tín chỉ). Trong các môn học có yêu cầu thực hành thực tập rất nhiều. Sinh viên phải tham gia làm bài tập lớn, dự án. Ngoài kiến thức chuyên môn, sinh viên phải đạt yêu cầu các kĩ năng, thái độ làm việc mới đạt chuẩn đầu ra tốt nghiệp.

Theo khảo sát, đến nay có khoảng 70% trên tổng số trường ĐH và cao đẳng ở Việt Nam đang đào tạo nhóm ngành CNTT. Các cơ sở đào tạo cũng bổ sung các chuyên ngành mới để phù hợp với xu hướng công nghệ toàn cầu như AI và An ninh mạng. Điều này giúp tăng chất lượng và nguồn cung của nhân lực CNTT có tay nghề cao trên thị trường.

Trong 6 tháng đầu năm 2024, Thủ tướng Chính phủ chủ trì làm việc với nhiều lãnh đạo tập đoàn công nghệ hàng đầu thế giới, doanh nghiệp FDI tìm hiểu cơ hội mở rộng đầu tư tại Việt Nam (như Apple, Intel, NVIDIA, Foxconn, Meta, Synopsys, Microsoft, SpaceX, Samsung…), đề nghị tăng cường hợp tác, đồng hành với Việt Nam thực hiện chuyển giao công nghệ, hỗ trợ đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao trong lĩnh vực bán dẫn, công nghệ thông tin và trí tuệ nhân tạo.

Tuy nhiên, Việt Nam cũng ghi nhận xu hướng đảo chiều sau giai đoạn bùng nổ tuyển dụng IT 2020-2021. Thực tế cho thấy có sự sụt giảm lao động phần cứng: năm 2022 là giảm 103.000 lao động, năm 2023 ước giảm 10.000 lao động. Năm 2023 ghi nhận sụt giảm lao động của phần mềm, dịch vụ và buôn bán phân phối.

Theo đánh giá của chuyên gia, các cơ sở giáo dục ĐH tại Việt Nam chậm triển khai thành lập (và tổ chức đào tạo) một số môn chuyên sâu như Công nghệ tri thức, Thị giác máy tính, Điều khiển học thông minh, Trí tuệ nhân tạo,… Do thiếu giảng viên chuyên ngành hẹp nên số lượng và chất lượng chưa đáp ứng yêu cầu của doanh nghiệp.


Giật mình, 70% sinh viên công nghệ thông tin thiếu kĩ năng thực hành

 

cứ leetcode 300 bài thiếu nhi là đi xin việc fresher vô tư rồi
ngôn ngữ, chuyên ngành học sau

 

nhà tôi buổi sáng hay có bà rao bán bánh cuốn nóng vào ngõ, bánh cuốn thanh trì ngon lắm, mẹ tôi còn phải xin số lưu lại để hôm nào thèm thì gọi buổi trưa ăn

bẵng đi mấy tháng ko thấy bà ý rao nữa, tôi hỏi thì mẹ tôi bảo bà ý đọc cái cuốn sách 300 bài co đe thiếu nhi gì gì ý, giờ đi làm i tờ ở đâu mà lương mỗi tháng hơn 50 triệu, dẹp bán bánh cuốn luôn, gánh bánh cuốn bà ý bán đâu cũng hơn 20 năm chứ ít gì

 

Quả đúng như mình nghĩ, nhiều người cứ nghĩ làm ở Intel, Foxconn là phải chuyên IT, chuyên viết code cơ, đã từng thấy rất nhiều sinh viên IT đến quầy tuyển dụng của Intel để nộp đơn và bị từ chối thẳng
Suốt hơn chục năm qua không ai nói với các quan lớn là tụi công ty trong bài nó chỉ tuyển công nhân, quản lý sản xuất, kỹ sư sản xuất là chính à (có IT thì cũng là IT help desk thôi)

 

Đốc công xưởng sx của in teo kiêm luôn tuyển dụng của in teo. Bọn sv ngơ ngáo đến nhầm quầy tuyển công nhân kỹ sư quản lý xưởng lại chẳng bị anh đốc công đuổi

 

cử nhân GPT, kỹ sư GPT.

 

Vậy là nguy cơ nvidia úp bô VN, hay VN sẽ úp bô nvidia đây

 

Các quan lớn quan tâm gì tới cái nhà máy
Người ta quan tâm tới AI 4.0 Công nghệ số
Từng nói chuyện với ban quản lí 1 khu công nghiệp của một tỉnh lớn
Và xác nhận là không hiểu gì về nhà máy cả nhưng vẫn theo nguyện vọng của tỉnh là phát triển khu công nghiệp công nghệ cao đồ

 

Có chắc là biết dùng GPT để hỏi hok?

 

Nhà máy nó có đặc thù riêng, vì là FDI nên đương nhiên công ty mẹ nó sẽ phải setup các cơ sở hạ tầng, hệ thống của nó ở mức tiêu chuẩn. Vì thế nên các job IT phần lớn sẽ là IT network, IT operation. Nhà máy quy mô thì thường sẽ có thêm 2 con đường nữa cho DEV nếu như họ đầu tư vào Automation hoặc MES.
Với Automation thì sẽ có cửa cho C++, PLC , computer vision.. Dạng kiểu kĩ sư tự động hoá, cơ điện tử, món này thì quá lâu đời rồi. Nhà máy cỡ nhỏ cũng có.
Với MES thì nhà máy quy mô từ trung tới lớn mới đầu tư, tuyển ngôn ngữ đặc trưng là java, .net sql + oracle với vị trí MES dev, có cả vị trí MES operation k cần code nhiều nhưng vẫn yêu cầu kĩ năng sql. Cả 2 loại vị trí này đều yêu cầu hiểu biết chuyên sâu về MES, về đặc thù sx ở quy mô nhà máy , và cả của từng loại thiết bị...Nhìn chung là mức độ hiểu biết rất là vl ngoài kĩ năng lập trình, chưa kể là bắt buộc phải có tiếng anh hoặc hàn, trung vì kiểu gì cũng phải làm việc với cty mẹ.
SV ra trường với base dev tốt thì đào tạo cũng kha khá thời gian mới nhằn được. Giờ cũng có các cty cung cấp triển khai MES cho các nhà máy, công việc cũng như trên nhưng được chinh chiến các nhà máy khác nhau, vào làm mấy chỗ này có vẻ ổn hơn vì không bị chết dí bởi 1 nhà máy, lương cũng khá cao và ít bị layoff vì là mảng ăn theo nhà máy sx.

 

Nhưng theo kinh nghiệm cá nhân thì đó là những vị trí không nhất định phải là IT, IT gần như không thể cạnh tranh ở đây, mà cũng như bạn nói, đây là thế mạnh của dân tự động hoá, cơ điện tử.
Triển khai hệ thống MES cũng chẳng cần IT làm gì, một ông kỹ sư ngành kỹ thuật khác học 1 ngôn ngữ (như mình hay thấy là Python) là đủ chinh chiến với làm việc trong mấy nhà máy FDI rồi

Tóm lại IT éo có cửa đi cạnh tranh, chẳng thấy tí lý do nào IT nổi bật hơn những ông chuyên ngành kỹ thuật khác cả

 

có thể học theo y tế, bắt cày thêm 12 để lấy tờ "chứng chỉ hành nghề CNTT" chẳng hạn )

 

100% sinh viên khối ngành sức khỏe đều không thể làm việc ngay khi ra trường

 

sấm truyền
Chúng mày có thể hối tiếc vì lựa chọn. Nhưng có ai ép chúng mày chọn? xã hội nó vận hành như vậy. Kêu cái cc gì?
Giờ chúng mày kêu như kiểu xã hội này có lỗi với chúng mày? sao lạ vậy?

 

Đâu ai tiếc đâu
Chỉ là hàng bộ dục tạo ra nhưng bộ tế kêu phải đào tạo lại

Ah mà chính bộ tế đào tạo ra cũng phải đi đào tạo lại

 

Ngành nào ko nói chứ riêng IT thì nếu chỉ đi làm công ăn lương cơ bản chả cần bằng luôn, làm đc hay ko là biết liền. Nên vì sao mà có vụ mua điểm ở Hòa Bình, Sơn la ... chủ yếu là chọn vào công an, bộ đội. Sao ko có đứa nào mua điểm để vô mấy trường kỹ thuật, học khoa học máy tính nhỉ.

 

má cũng ráng đọc cho hết rồi biết mình bị lừa

 

rõ ràng, kể cả cô đờ stackoverflow thì cũng phải đọc hiểu tiếng anh để mà biết làm theo, còn hỏi chatgpt thì đương nhiên càng phải biết tiếng anh để mà input prompt cho chuẩn.

nói chung code dạo trường làng đi làm bài test là lòi mặt chuột, tạch ngay v òng gửi xe nên chả lo. Conan bộ đội thì khác, chỉ cần khỏe là được!

 

Ngành kỹ thuật nó cũng như ngoại ngữ, trình độ, kinh nghiệm là chính chứ chả cần cái bằng nhiều (thường chỉ hỏi đến bằng khi lên làm quản lý thôi)

 

Đó là lối suy nghĩ của lứa già đó dokkong..
Đồng ý là ko có bằng cấp thì vẫn xin việc được, dựa vào kinh nghiệm hoặc profile . Nhưng giờ muốn có job ngon, vào các cty lớn, global thì bằng cấp nó quan trọng cực kì. Bằng cấp ở đây là được cấp bỏi các tổ chức uy tín nhé .