Với vẻ đẹp lộng lẫy, sang trọng của những bức tranh đá quý đẹp ít ai hiểu được công sức nhọc nhằn của những nghệ nhân để tạo được nên được một bức tranh vất vả thế nào. Phải qua một quá trình từ thăm dò cho tới bảo dưỡng mới tạo ra được một tác phẩm của tinh hoa trời đất, của thời gian và của công sức con người. Bước 1: Thăm dò và khai thác: Việt Nam là một trong những nước có tài nguyên đá quý phong phú, những loại đá quý khác nhau cũng có “quê hương” khác nhau. Loại đá trắng có nhiều trên núi chỉ, kiếm cũng khá dễ do có nhiều, nhưng loại đá màu thì vô cùng khó để tìm ra chúng là cả một hành trình lên rừng, xuống biển. Cứ sáng tinh mơ khi gà chưa gáy, mọi người đã lên rừng lang thang dọc các con suối, nhặt từng viên đá lộ thiên, có những nơi khan hiếm cần phải đi sâu vào trong các hang động, đối mặt với rừng thiêng nước độc để có được từng viên đá quý màu sắc lấp lánh. Cũng có nhiều khi phải lang thang trên núi tới hàng tháng trời mới tìm ra những viên đá quý báu để tạo nên giá trị nghệ thuật. Bước 2: Công đoạn chuẩn bị: Sau khi khai thác, những viên đá quý sẽ được cắt, đẽo, gọt từng phần. Phần đẹp nhất được sử dụng làm trang sức hoặc gia công những sản phẩm khác, phần còn lại sẽ được chế biến để tạo nên những bức tranh đá nghệ thuật đẹp, quý giá mang giá trị cao với những cách xử lý theo hình thức khác nhau như: - Những cánh hoa, lá cây, mái nhà được tạo nên từ những viên đá cắt lát mỏng, to nhỏ khác nhau. - Những viên đá to bằng ngón tay được sử dụng làm những khối tự nhiên trong bức tranh. - Phần còn lại được cho vào cối sắt giã liên tục mịn như cát để có thể làm những chi tiết khác trong tranh. Bước 3: Công đoạn chế tác tranh: - Cắt mica: Nghệ nhân sẽ tiến hành cắt một tấm mica trong suốt để làm khung, thông thường tấm mica này sẽ lớn hơn kích thước thật của bức tranh. - Lót nền: Để có một bức tranh đá đẹp nghệ nhân cần phải rắc một lớp bột đá trắng có độ dày khoảng 1mm thường là bột cẩm thạch, trên khắp nền của tranh để lấp những diện tích trống và tạo độ cứng nền, và độ sáng cho tranh. - Vẽ mẫu: Trước khi tiến hành chế tác, dựa vào bức tranh mẫu nghệ nhân sẽ vẽ trên nền đá cẩm thạch hình ảnh cần chế tác bằng phấn màu hoặc chì sau đó sẽ tới công đoạn rắc đá, nhỏ keo để tạo nên hình ảnh cho tranh. - Rắc đá và nhỏ keo: Dựa vào bức tranh mẫu mới vẽ, người nghệ nhân sẽ rắc đá để tạo thành khối đây chính là những hình ảnh đầu tiên được thể hiện, tùy chi tiết mà có thể chọn màu thích hợp, độ đậm nhạt hay chọn đá to hay nhỏ, rắc rưa hay mau khác nhau, nếu không có sẵn màu thì cần phải phối màu để tạo thành màu mới. Thông thường sau khi nhỏ keo sẽ khô trong vòng 15 giây vì vậy một sơ xuất nhỏ khi rắc đá hay nhỏ keo thì công sức của nghệ nhân miệt mài bấy lâu cũng coi như đổ bể. Bước 4: Khâu hoàn thiện: Sau khi chế tác xong phải chờ khoảng thời gian từ 2 tới 3 giờ cho keo dính chắc sau đó tấm mica sẽ được cắt lại cho bằng kích thước tranh thật tiếp đó sẽ tới công đoạn chùi rửa và phủ một lớp dầu bảo dưỡng cho tranh bóng đẹp hơn. Đó là toàn bộ những công đoạn để tạo nên một bức tranh đá với nhiều chủ đề như tranh đá quý phong cảnh, nghệ thuật đẹp, mang giá trị nghệ thuật, phong thủy lớn cho những người chơi tranh. Để tạo ra một bức tranh cần có thời gian dài cùng sự góp sức, vất vả của nhiều người.
