Cuốn phết, rất đáng mong chờ. Thế ra $1B là cho 5 seasons luôn, đouma tưởng 1 season thì kinh dị. Vậy ra chi cũng cỡ GoT mấy ss cuối, kĩ xảo cũng khá là ok. Hy vọng đầu tư mạnh, dồn vào mấy trận battle và đại cảnh của Middle Earth.
mà chưa biết thế nào mà nó commit 5 SS rồi ah . là kịch bản đầy đủ chưa ta . chứ thế giới Lotr mà kịch bản 5ss / 20ep chắc hơi bị lâu
Cast cho tv series: Robert Aramayo, Owain Arthur, Nazanin Boniadi, Tom Budge, Morfydd Clark, Ismael Cruz Córdova, Ema Horvath, Markella Kavenagh, Joseph Mawle, Tyroe Muhafidin, Sophia Nomvete, Megan Richards, Dylan Smith, Charlie Vickers, và Daniel Weyman
Bilbo Baggins về thế giới bên kia rồi https://www.theguardian.com/film/2020/jun/19/ian-holm-dies-alien-chariots-of-fire-bilbo-baggins
Một bài khá hay của 1 bạn trên FB Lệnh cấm tiếng Quenya của vua Thingol. Ngôn ngữ cho một dân tộc là gì ? Câu trả lời rõ ràng nhất chính là một phương tiện giao tiếp trong một dân tộc, một cộng đồng. Nhưng chuyện gì sẽ xảy ra nếu chúng ta nhìn sâu rộng hơn và kiểm tra những đặc điểm khác của ngôn ngữ hơn là chỉ để giao tiếp ? Bắt đầu từ thời điểm ngôn ngữ lần đầu tiên nghĩ ra bởi con người, chúng đã là một nền tảng quan trọng trong bất kì văn hóa nào. Việc nói tiếng mẹ đẻ thể hiện cho việc bạn đến từ đâu, thể hiện bản sắc dân tộc của bạn, thể hiện nơi bạn thuộc về. Trước khi chữ viết và công nghệ in ấn được ra đời, thông tin đến từ truyền miệng từ người này sang người kia thông qua ngôn ngữ nói. Khi chữ viết xuất hiện, theo sau bởi in ấn, những câu chuyện truyền miệng đã có thể được lưu lại thông qua các văn tự để ghi chép lại những sự kiện và những câu chuyện đã xảy ra bằng ngôn ngữ mà mọi người nói. Tuy nhiên, vào thời điểm mà một người không thể nói tiếng mẹ đẻ của họ và buộc phải chấp nhận một ngôn ngữ mới. Dù có nhiều lí do và hướng thực hiện nhưng có một thực tế khủng khiếp vô cùng chắc chắn : nếu một ai đó muốn tước đi bản sắc dân tộc của một quốc gia, một dân tộc và đồng hóa họ với một nền văn minh khác thống trị họ, thì việc đầu tiên phải làm chính là cấm việc được nói ngôn ngữ của họ. Nếu việc bị tước đi ngôn ngữ diễn ra thành công thì phần còn lại của việc đồng hóa sẽ diễn ra vô cùng nhanh chóng đến mức không ai kịp nhận ra. J.R.R.Tolkien nhận thức rất rõ ràng về những lệnh cấm như vậy và hậu quả của chúng đã xảy ra rất nhiều trong lịch sử, và ông đã đưa ra tình huống tương tự trong cuốn huyền sử Silmarillion. Vào thời điểm những người Thượng Tiên Noldor trở về Trung Địa từ Aman khai chiến với Chúa Tể Hắc Ám Melkor nhằm giành lại những viên ngọc báu vật Silmarils bị đánh cắp, văn hóa và ngôn ngữ Sindarin của dòng Tiên thuộc tộc Teleri đã thống trị hầu hết Thế Giới Giữa. Tộc Tiên Sindar có dân số đông hơn rất nhiều và tiếng Sindarin được nói bởi đa số các Tiên sống tại Trung Địa (phần còn lại nói tiếng Nandorin và các nhóm ngôn ngữ Avarin). Tạm kể về những dòng Tiên tại Trung Địa lẫn Aman, tộc Tiên kể từ khi bắt đầu Cuộc Đại Trình đi về phương Tây được chia ra làm bốn tộc lớn gồm Vanyar, Noldor, Teleri và Avari (những Tiên thủy tổ quyết định không tham gia Đại Hành Trình hoặc quá sợ hãi nên quay về). Mỗi tộc lại có một ngôn ngữ riêng. Trong khi Vanyar và Noldor đến được vùng đất thần thánh Aman thì tộc Teleri lại là nhóm chậm nhất vì quá lớn. Tộc Teleri lại chia thành nhiều nhánh do nhiều lí do gồm : - Falmari : những Tiên Teleri sống tại Aman dưới quyền của Olwë – em trai của Elwë, họ là nhóm Thượng Tiên duy nhất thuộc tộc Teleri. - Nandor : những người đã bỏ Đại Hành Trình gần sông Anduin, dẫn dắt bởi Lenwë chia thành hai nhóm là Laiquendi và Silvan. Laiquendi sống tại vùng đất Ossiriand ở Beleriand được vua Thingol ban cho những người họ hàng đã mất tích từ lâu, dẫn dắt bởi hoàng tử Denethor – con trai của Lenwë khoảng 1.000 năm trước khi tia nắng đầu tiên được chiếu sáng. Nhóm còn lại là Silvan hay Mộc Tiên chính là vương quốc Mirkwood và Lothlórien trong Chúa Tể Của Những Chiếc Nhẫn, sau này tiếp nhận thêm rất nhiều Tiên Avari tới sinh sống cùng. - Sindar : nhóm này là nhóm đông nhất trong cả tộc Teleri, được chia thành ba nhánh nhỏ hơn gồm Iathrim gồm những Tiên sống tại Doriath dưới sự trị vì của Thingol, chính là Elwë. Falathrim sống tại vùng Falas cai trị bởi Círdan hay Nówë. Và cuối cùng là Mithrim, là những Tiên Sindar phương Bắc gồm những vùng đất Hithlum, Dorthonion, Nevrast và đặc biệt là Mithrim. Đây là nhánh chịu nhiều tổn hại nhất từ những trận chiến với Melkor trước sự trỗi dậy của mặt trời và phần còn lại hòa vào người Noldor sau khi họ chiếm giữ những vùng đất này. Những người Thượng Tiên Noldor thuộc tầng lớp Tha Hương là những người mới đến đối với nền văn hóa Sindar đã được thiết lập lâu đời tại đây. Họ nói ngôn ngữ khác – tiếng Quenya, được biết đến với cái tên Ngôn Ngữ Thượng Tiên. Trong một thời gian khá lâu tại Trung Địa, họ được tự do nói tiếng Quenya mẹ đẻ của mình và cũng như học tiếng Sindarin một cách rất nhanh chóng và tự nguyện. Sự pha trộn giữa Quenya và Sindarin trong giao tiếp của Noldor ở Trung Địa đã tạo nên một dấu ấn riêng biệt trong tiếng Quenya : nhiều từ vựng được mượn của Sindarin đã giúp giải quyết tên gọi của nhiều khái niệm và sự vật mà người Noldor không có tên tại Aman. Nhưng bức tranh hợp tác thân thiện ngôn từ đó sớm sẽ thay đổi. Sau khi tội ác của Noldor gây ra trong cuộc chiến nội tộc tại Alqualondë đến tai những người Tiên Sindar, Elu Thingol, người mà vốn dĩ trước đây là chúa tể tối cao của tộc Teleri tại Cuiviénen và là đồng tộc của các Tiên tại Alqualondë được nhắc bên trên, đã cấm người Noldor tha hương được phép nói tiếng mẹ đẻ của họ trên toàn lãnh thổ Beleriand : “Hãy lắng nghe rõ từng lời của ta ! Ta không bao giờ muốn nghe bất kì một lời nào được thốt lên bằng ngôn ngữ của những kẻ đã giết tộc của ta tại Alqualondë ! Cũng không phải tất cả ngoài vương quốc của ta được phép nói tự do khi quyền năng của ta vẫn còn tồn tại. Tất cả người Sindar sẽ nghe theo mệnh lệnh của ta, họ sẽ không bao giờ nói bằng ngôn ngữ của Noldor và cũng không bao giờ trả lời nó. Và tất cả những ai sử dụng nó sẽ phải gánh lấy cái danh của kẻ giết đồng tộc và phản bội người thân họ hàng.” (Huyền sử Silmarillion, chương XV : Người Noldor tại Beleriand, trang 149). Lệnh cấm của Thingol có tác dụng bằng nhiều cách. Thứ nhất, nó đánh thẳng trực diện vào bản sắc Noldorin, do đó, lệnh cấm đã giáng một đòn nặng nề vào Noldor : người Noldor lớn lên học và nói tiếng Quenya, nó là một phần không thể thiếu trong cuộc sống và văn hóa của họ. Các lãnh chúa Noldor đã làm việc cật lực để sáng tạo ra ngôn ngữ, cải thiện nó và giờ đây với lệnh cấm được phép nói tự do và phát triển nó trong tương lai trong thế giới rộng lớn hơn : với lệnh của Thingol, tiếng Quenya không còn là ngôn ngữ được dùng để giao tiếp hằng ngày của tộc Tiên tại Trung Địa nữa mà nó được thay thế gần như hoàn toàn bằng tiếng Sindarin. Về mặt ngôn ngữ, người Noldor phải chịu đồng hóa với người Sindar, do đó họ bị mất đi một phần bản sắc dân tộc vô cùng lớn lao : tiếng Quenya có mối liên hệ mật thiết với các Eldar ở phương Tây với những kiến thức, trí tuệ và vẻ đẹp của họ. Ngôn ngữ của họ phản ánh chính cốt lõi của Eldar bên trong nó. Sự êm dịu mà tiếng Quenya đạt được thông qua một quá trình làm việc chăm chỉ rất dài và sửa đổi và thay đổi nó sao cho phù hợp và đẹp nhất có thể. Người Noldor là những người yêu ngôn từ, vì vậy họ làm việc không ngừng để tạo ra những từ phù hợp nhất với các khái niệm và tên gọi khác nhau. Một số được vay mượn từ Valarin – ngôn ngữ của các Valar (mặc dù có nhiều thay đổi để làm cho nó êm dịu hơn với đôi tai của Tiên), nhưng các Valar khuyến khích tộc Tiên tự sáng tạo riêng cho mình loại ngôn ngữ thật đẹp cho chính họ. Quenya chính là tinh hoa của sự sáng tạo của Noldor, bằng tất cả tình yêu và tài năng của mình dành cho ngôn ngữ. Khía cạnh thứ hai của lệnh cấm từ Thingol đó là người Sindar không có cơ hội tìm hiểu thêm về văn hóa bản sắc của Noldor. Họ đã có một thời gian biết đến tiếng Quenya thông qua việc giao tiếp ngay sau khi Noldor đến Trung Địa và trước lệnh cấm của Thingol nhưng Sindar rất chậm làm quen với loại ngôn ngữ mới này và họ cũng không có đủ thời gian để làm chủ nó. Bất kì loại ngôn ngữ nào cũng chứa những thông tin khổng lồ về cách sống của một người, giá trị gì ở họ, những gì quan trọng và cái gì không quan trọng mà họ mang theo. Toàn cảnh của một dân tộc, lịch sử, triết lý sống của họ, tất cả đều được khắc sâu vào trong một ngôn ngữ. Tất cả những thứ này đều trở thành điều cấm kị đối với người Sindar. Tuy nhiên, có một khẽ hở cho Noldor trước lệnh cấm của Thingol : Người Noldor là những nhà bảo tồn ngôn ngữ tuyệt vời, họ nhận thức rất rõ ràng về hệ quả nghiêm trọng trước bộ luật này. Đó là tiếng Quenya sẽ hoàn toàn bị tuyệt chủng ở Trung Địa, rơi vào quên lãng, xóa bỏ hoàn toàn bản sắc văn hóa Noldor và buộc họ phải bị đồng hóa trở thành người Sindar. Nhà ngôn ngữ học người Anh tên David Crystal đã chỉ ra ba giai đoạn mà một ngôn ngữ bị tuyệt chủng dẫn đến việc đồng hóa bản sắc : (1) Bước đầu tiên là gây áp lực lên một dân tộc, buộc họ không được phép nói bằng ngôn ngữ của họ bắt đầu từ nguồn gốc của mình cho đến những chủ đề thường nhật với những lý do khác nhau. Trong trường hợp của Noldor, Thingol đã thực hiện ngay bước đầu tiên, nghiêm cấm người Noldor được phép nói tiếng Quenya. (2) Bước thứ hai là vấn đề song ngữ khi một người đã thành thạo một ngôn ngữ mới. Người Noldor đã đạt bước này rất nhanh ngay từ những ngày đầu tiếp cận người Sindar, họ học Sindarin rất nhanh chóng trước khi lệnh cấm của Thingol được ban hành và dùng nó để giao tiếp với người Sindar trong những cuộc trò chuyện hằng ngày. (3) Bước thứ ba theo giai đoạn của Crystal từ kết quả của việc đạt được song ngữ : sau khi thành thạo một ngôn ngữ mới để sử dụng nó hằng ngày, họ sẽ ngày càng dùng ngôn ngữ cũ ít đi. Những thế hệ trẻ sinh sau đẻ muộn không phải lúc nào cũng học và thậm chí nghe ngôn ngữ cũ được nói trong gia đình của họ, cũng như họ không thảo luận với nhau bằng nó. Một số gia đình vẫn cố gắng duy trì bằng cách nói ngôn ngữ và ngôn từ cũ của mình giữa những thành viên trong nhà nhưng sẽ rất sớm biến thành một phương ngữ gia đình. Trong thế giới của chúng ta, điều này dẫn đến cái chết của một ngôn ngữ khi không còn ai nói về nó nữa. Nhưng người Noldor quá yêu mến và coi trọng tiếng Quenya để nó có thể biến mất. Do đó, họ đã bảo tồn nó một cách cẩn thận, tiếng Quenya vẫn được tồn tại ngầm trong lòng cộng đồng Noldor. “Ngôn ngữ Thượng Tiên phương Tây chỉ được nói bởi các lãnh chúa Noldor trong chính gia đình họ. Ngôn ngữ đó đã tồn tại như là ngôn ngữ cổ của truyền thuyết và kiến thức uyên bác, ở bất kì nơi nào có người Tha Hương sinh sống.” (Huyền sử Silmarillion, chương XV : Người Noldor tại Beleriand, trang 150). Quenya trở thành ngôn ngữ của truyền thuyết, trong thơ ca và những dịp trang trọng. Nó bị giới hạn trong phạm vi nhất định như là ngôn ngữ của một nhóm nhỏ Tiên vào thời điểm đó và không được phát triển ra ngoài sau lệnh cấm của Thingol. Người Noldor vào thời điểm ấy vẫn chưa sẵn sàng để pha trộn hoàn toàn với văn hóa Sindarin, vì vậy, để tránh nhận lấy hậu quả thảm khốc là tuyệt chủng ngôn ngữ của họ ở Trung Địa, các lãnh chúa Noldor quyết định chỉ dùng tiếng Quenya trong chính gia đình và những người thân cận. Nhờ vào sự giữ gìn hay bảo tồn này, chỉ dùng tiếng Quenya giữa các Noldor với nhau, các Noldor tại Trung Địa đã không bị mất đi mối liên kết với cội nguồn Noldor còn lại ở Aman và giữ gìn đáng kể bản sắc văn hóa của họ truyền lại cho thế hệ Tiên Noldor trẻ tuổi hơn sinh sau tại Trung Địa. Thông qua nhiều mảnh ghép từ thế giới của Tolkien, chúng ta có thể thấy được rằng thế hệ Lứa Đầu Dũng Mãnh, những người Tha Hương đã ra đi nhằm trả thù cho cái chết của Đức vua tối cao đầu tiên của Noldor Finwë đã dùng những biện pháp có thể để truyền lại tiếng Quenya cho con cái mình sinh tại Trung Địa bất chấp lệnh cấm tối cao từ quyền năng của Thingol. Tuy nhiên, ngôn ngữ không phải do được kế thừa mà phải được học từ thời thơ ấu. Pengolodh sinh ra tại Nevrast là một ví dụ điển hình, anh ấy biết cả tiếng Quenya lẫn Sindarin. Khi Turgon xây dựng vương quốc bí mật Gondolin thì gia đình anh chuyển đến đó cùng gia đình, theo sau là một phần ba người thuộc gia tộc Fingolfin và một số lượng cực kì lớn người Sindar phương Bắc. Quenya cũng được Eärendil sử dụng để giao tiếp hằng ngày ở Gondolin như là hệ quả của việc sau khi thành lập vương quốc bí mật, Turgon tái lập lại việc sử dụng Quenya cho giao tiếp hằng ngày cũng như Sindarin. Đó cũng là một trong nhiều lí do mà Turgon đã cấm bất kì ai đã vào thì không được phép rời khỏi Gondolin nhằm tránh chuốc lấy tai ương từ Doriath. Người Noldor đã làm mọi thứ có thể để bảo tồn tiếng mẹ đẻ Quenya. Một khi ngôn ngữ không còn được nói bởi mọi người, nó sẽ chết. Nếu không có bất kì văn tự nào lưu lại, nó sẽ biến mất mà không có dấu vết. Trong thế giới của chúng ta, ngôn ngữ sẽ chết khi mọi người không nói về nó, khi biến tấu nó thành những cụm từ, những từ ngữ, tiếng lóng thay thế vớ vẩn nhưng ngắn gọn để biểu đạt trong giao tiếp hằng ngày hoặc khi một dân tộc phải đồng hóa dần sang một nền văn hóa khác mạnh mẽ hơn đang thống trị dân tộc đó. Dần dần mọi thứ tốt đẹp sẽ rơi vào quên lãng mà thay vào đó là những từ ngữ méo mó, bị bóp méo bằng từ ngữ “đen” gây ra vô số hậu quả khôn lường. Bảo tồn ngôn ngữ là một nỗ lực vô cùng khó khăn, để giữ cho nó được tồn tại và phát triển, người nói phải luôn có ý chí và sự sẵn sàng của bản thân để bảo tồn di sản được truyền lại. Người Noldor là những nhà ngôn ngữ học vĩ đại và họ nhận ra hậu quả của lệnh cấm tiếng Quenya, do đó, họ đã làm mọi thứ để giữ cho ngôn ngữ của mình được tồn tại ở Trung Địa và tránh bị đồng hóa, quên lãng trước sự hùng mạnh của nền văn hóa Sindarin. https://www.facebook.com/groups/LOTRvietnam/permalink/2984195894982615/
